اعتماد به نفس چیست؟

آیا اعتماد به نفس، یک طرز تفکر، شیوه نگرش یا  باور خاص است که بر شخص حاکم است؟ آیا اعتماد به نفس، مجموعه رفتارهای مثبتی است که در شخص مشاهده می‎شود، یا صرفاً یک احساس درونی است؟

در حقیقت اعتماد به نفس تقابلی است از این سه پدیده:

باور- رفتار- احساس

اگرچه نقطه‎ی شروع اعتماد به نفس باورهای مثبت و پیش‎برنده است، هر یک از این سه، چون اضلاع یک مثلث بر دو ضلع دیگر اثر می‎گذارد.

در واقع، هر باور و طرز تفکر مثبت، رفتار مثتبی به دنبال می‎آورد و بروز این رفتار، احساس مثبت خاصی در شخص ایجاد می‎کند.این احساس مثبت، آن باور اولیه را تقویت می‎کند و باورهای استوار، رفتارهای استوارتر و گسترده‎تری به دنبال دارند که به نوبه‎ی خود سبب به وجود آمدن احساسی خوب و عالی‎اند.

این چرخه به همین ترتیب عمل می‎کند:

توجه داشته باشید، که نقطه شروع و عامل مولد و زاینده‎ی اعتماد به نفس باورهای شخصی ماست.در ابتدای امر، عقاید و طرز تفکر ماست که از ما فردی واجد یا فاقد اعتماد به نفس می سازد.

اگر خوب دقت کنید می بینید کسانی که سرشار از اعتماد به نفس و خود‎باوری هستند، باورهای مثبت، سازنده و الهام بخش فراوانی دارند که با آنها زندگی می‎کنند واز تک‎تکشان انرژی و نیروی حرکت می‎گیرند.هرچه این باورها پررنگتر می‎شود انگیزه‎ی عمل و جرأت انجام نیز افزایش می‎یابد.

از سوی دیگر، کسانی که اعتماد به نفس ندارند، متأسفانه ذهنی انباشته از باورهای نومید کننده و اندیشه های ویرانگر دارند و طبیعی است که هرچه این باورهای منفی، شدت و عمق بیشتری داشته باشد، جرأت و جسارت حرکت و عمل کمتر خواهد بود.

بنابراین من و شما باید برای بهبود و پرورش اعتماد به نفس، قبل از هر چیز باورهایمان را بازسازی و اصلاح کنیم.

تغییر رفتار، بدون اصلاح در نگرش و باور، هرگز نمی تواند به اعتماد به نفس کامل و پایدار منجر شود و تنها ممکن است در یک مقطع زمانی و مکانی محدود، به دیگران چنین وانمود کند که ما اعتماد به نفس داریم اما به زودی در پی تغییر شرایط زمانی و مکانی، روشن می شود ما از ابتدا دچار خلل یا فقدان اعتماد به نفس بوده‎ایم.

باورهای درست و مثبت: زیر ساخت اعتماد به نفس

مرغوبیت آسفالت خیابان، هرگز تضمین کننده‎ی همواری مسیر و بی دردسر طی کردن آن نیست، مگر آن‎که زیرسازی راه عالی انجام شده باشد.

بی‎توجهی کردن آن نیست، مگر آن‎که زیر‎سازی راه عالی انجام شده باشد.بی‎توجهی کردن و کم‎دقتی در زیرسازی، آسفالتهای مرغوب را هم ضایع می‎کند.

باورهای صحیح، حکم زیرسازی خیابان و جاده را دارد و رفتارهای درست به منزله آسفالت و روکش کف خیابان است که قطعاً نبود و فقدان هر یک، مشکل ساز است.

همان‎طور که بدون باورهای درست و مثبت نمی‎توان اعتماد به نفس داشت، بدون عملی کردن این باورها نیز نمی‎توان به جایی رسید.صرف داشتن باورهای خوب و مثبت چون« من به لطف الهی می‎توانم»، اگر با رفتاری در همان راستا همراه نباشد هرگز به تحکیم اعتماد به نفس منجر نمی‎شود، مثلاً این که شما صرفاً باور داشته باشید در مقابل جمع صحبت کردن، ترس ندارد، شما را در این کار خبره و توانا نمی‎سازد، بلکه باید خود را وادار کنید با همان باور مثبت و محکم، جلوی جمع سخن بگویید و چندوچون آن را تجربه کنید.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس یعنی داشتن باور و احساسِ «من می‎توانم»، به هنگام انجام کار یا وظیفه‎ای که پیش روی ماست، صرف نظر از اینکه دیگران هم این توانایی را(کم یا زیاد) دارند یا ندارند.در حقیقت برای سنجش میزان اعتماد به نفس هرگز نباید در مقام مقایسه‎ی خود با دیگران برآییم که ببینیم در زمینه‎ای بخصوص، از دیگران بهتر و توانمندتریم یا نه.یعنی اهمیت ندهیم آیا فرد دیگری هم قادر به انجام کاری که می‎خواهیم انجام بدهیم هست یا خیر.

به عنوان مثال، فرض کنید قرار است فردا برای جمعی صحبت(سخنرانی) کنید.برای این کار، اهم سرفصل های موضوعی را که بناست درباره‎اش حرف بزنید روی کاغذ می‎آورید و پیش‎نویسی تهیه می‎کنید و براساس آن سخنرانی را تمرین می‎کنید؛ سپس به خود می‎قبولانید که توانایی انجام این کار را دارید و می‎توانید از عهده‎اش برآیید.در این مرحله نباید برای‎تان مهم باشد چند نفر دیگر هم، (حتی در میان کسانی که قرار است فردا پای سخنان شما بنشینند ) این توانایی و مهارت را دارند.

باز تصور کنید می‎خواهید وسیله‎ای را بسازید یا تعمیر کنید.اعتماد به نفس یعنی پیشاپیش باور داشته باشید با اراده و همت و تلاشتان و البته با کمک خداوند مهربان، «می‎توانید»این کار را به سرانجام برسانید.دیگر به این کاری ندارید که توانایی دیگران در این زمینه در چه حدی است.مهم این است که شما توانایی خود را به نسبت کارتان ارزیابی کنید نه در مقایسه با دیگران.

ما برپایه‎ی باور و احساسِ «می‎توانم»، اعتماد به نفس داریم؛ در عین اینکه دیگران را هم افرادی توانمند می‎دانیم.

همین تعریف و نگاه درست، مانع می‎شود که اعتماد به نفسمان بذر غرور و تکبر بیفشاند.در تعریف نادرست اعتماد به نفس، به خود القا می‎کنیم که از دیگران بالاتر، بهتر و توانمندتریم در حالی که دیگران از ما پایین‎تر، ضعیف‎تر و ناتوان‎ترند.

بنابراین اعتماد به نفس یعنی باور به اینکه شما:

می‎توانید با وجود همه‎ی سختی‎ها و مشکلات موفق شوید؛

می‎توانید ضعف‎های اخلاقی و رفتاری خود را اصلاح کنید؛

می‎توانید بیسار بیش از این‎ها رشد و پیشرفت کنید؛

می‎توانید در مسیر دست‎یابی به هدف ثابت‎قدم باشید؛

می‎توانید مستقل باشید و روی پای خود بایستید؛

می‎توانید هیجانات و عواطف و احساسات خود را مهار کنید؛

می‎توانید و می‎توانید و می‎توانید.